مقدمه:
همانطور که در مطلب مالیات گفته شد مالیات یکی از منابع اصلی تامین مالی دولت ها و حاکمیت هاست. یکی از انواع مالیات، مالیات بر اموال به جا مانده از فرد فوت شده است که به به وارث یا وارث های او منتقل می شود و به عنوان مالیات بر ارث شناخته می شود.
در کشورهای زیادی مالیات بر ارث با یک نرخ ثابت از کلیه وراث هنگام انتقال اموال مطالبه می شود. بالاترین نرخ این نوع از مالیات متعلق به ژاپن با نرخ 55 درصد است و پس از آن کره جنوبی با 50 درصد، فرانسه با 45 درصد و انگلستان و امریکا با 40 درصد در رتبه های دوم تا چهارم قرار دارند. برخی کشورها نیز یا از ابتدا این مالیات را مطالبه نکرده و یا بر اساس سیاست های اقتصادی از یک زمان مشخص به بعد این مالیات را از مطالبات خود حذف کرده اند. سوئد، نروژ از جمله این کشورها هستند.
در ایران، امروزه مالیات بر اساس طبقه بندی وراث و همچنین نوع ارثیه محاسبه می شود. در قانون قدیم مالیات های مستقیم نرخ ها بدون توجه به نوع ماترک و صرفغا به صورت پلکانی افزایش می یافت.
نقد های زیادی در وجود یا عدم وجود این مالیات در سرتاسر جهان وجود دارد. چرا که این مالیات حتی در اقتصاد بزرگی مثل امریکا نیز سهم کمی از درامد دولت را شامل می شود و اثرات مفیدی نیز به جا نمی گذارد. به طور مثال مالیات مطاالبه شده از سهام ای که به ارث رسیده است عملا تمایل به سرمایه گذاری در بازار های مالی را کاهش و نگهداری ثروت به شکلی که مشمول مالیات نشود را افزایش می دهد که خود موجب کوچک تر شدن اقتصاد یک کشور خواهد شد.
برای ورود به بحث مالیات بر ارث، ابتدا لازم است با چند تعریف و اصطلاح آشنا شویم:
همانطور که در بالا گفته شد ضریب مالیات بر ارث در ایران بر مبنای طبقه وراث است به صورتی که با دور شدن نسبت از متوفی، تمام ضریب ها افزایش خواهند داشت.
طبق قانون مالیات های مستقیم وراث به 3 طبقه تقسیم می شوند:
وراث طبقه اول: پدر- مادر- زن- شوهر- اولاد- اولاد اولاد.
وراث طبقه دوم: اجداد- برادر- خواهر و اولاد آنها.
وراث طبقه سوم: عمو- عمه- دایی- خاله و اولاد آنها.
در زمانی که متوفی و وراث، تبعه خارجی باشند نرخ محاسبه بر اساس وراث طبقه اول است.
ماترک: کلیه اموال به جامانده از فرد فوت شده به صورت منقول، غیر منقول، و مطالبات و کلیه حقوق مالی او.
ضرایب مالیاتی ارث
ضریب های مالیاتی برای انواع ماترک و طبقا ت 3 گانه به شرح این جدول است:
